کامپاند

پلیمر چیست

پلیمرها مولکول‌های بزرگی هستند که از تکرار واحدهای کوچک‌تر به نام مونومر تشکیل شده‌اند که از طریق پیوندهای شیمیایی به هم متصل می‌شوند. واژه “پلیمر” از دو بخش یونانی “پلی” (به معنای چند) و “مر” (به معنای واحد) گرفته شده است. این مواد به دلیل تنوع ساختاری و خواص فیزیکی و شیمیایی منحصربه‌فرد، در زندگی روزمره و صنایع مختلف نقش اساسی دارند. پلیمرها می‌توانند طبیعی، مانند پروتئین‌ها در بدن انسان یا سلولز در گیاهان، یا مصنوعی، مانند پلاستیک‌ها و لاستیک‌های صنعتی باشند. ویژگی‌هایی مانند انعطاف‌پذیری، استحکام و مقاومت در برابر خوردگی، آن ها را به یکی از پرکاربردترین مواد در فناوری مدرن تبدیل کرده است. از بسته‌ بندی مواد غذایی گرفته تا تجهیزات پزشکی پیشرفته، این ماده در همه‌جا حضور دارند.

انواع پلیمر

بیشتر پلیمرها از تکرار یک نوع واحد سازنده یا مونومر به‌ دست می‌آیند، اما برخی دیگر حاصل ترکیب چند نوع مونومر مختلف هستند. پلیمرهایی که تنها از یک نوع مونومر ساخته می‌شوند، «هموپلیمر» نام دارند و آن‌هایی که از ترکیب دو یا چند نوع مونومر تشکیل شده‌اند، «کوپلیمر» خوانده می‌شوند. معمولاً برای ارتقاء ویژگی‌های نهایی پلیمر، مونومر دوم را به فرایند پلیمری شدن اضافه می‌کنند.

کوپلیمرها خود به دسته‌های گوناگونی تقسیم می‌شوند که از آن جمله می‌توان به «کوپلیمرهای تصادفی» (Random) و «کوپلیمرهای بلوکی» (Block) اشاره کرد. در کوپلیمرهای تصادفی، اجزای مونومری به شکلی غیرمنظم در زنجیره مولکولی پراکنده شده‌اند. در حالی که در کوپلیمرهای بلوکی، مونومرهای مشابه به صورت دسته‌جات پی‌در‌پی و مرتب کنار هم قرار گرفته‌اند.
برای نمونه، «پلی‌پروپیلن بلوکی» یکی از انواع کوپلیمرهای بلوکی است که در ساخت قطعات داخلی خودرو مانند سپر، داشبورد و تزیینات داخلی خودرو کاربرد فراوان دارد. همچنین، نوعی از کوپلیمرهای تصادفی به نام «پلی‌پروپیلن رندوم» نیز در تولید لوله‌های پلیمری مورد استفاده در ساختمان‌سازی به کار می‌رود.

بیشتر بدانید: انواع کامپاند پلیمری

دسته‌ بندی پلیمر

پلیمرها از نظر رفتارشان در برابر گرما به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند: مواد گرمانرم و مواد گرماسخت.

مواد گرمانرم (ترموپلاستیک‌ها)

گرمانرم‌ها گروهی از افزودنی پلیمری هستند که با افزایش دما به حالت مایع در‌می‌آیند و پس از سرد شدن دوباره به شکل جامد بازمی‌گردند. این خاصیت به آن‌ها امکان قالب‌گیری چندباره و استفاده مجدد را می‌دهد. به همین دلیل، گرمانرم‌ها از قابلیت بازیافت مناسبی برخوردارند و آسیب کمتری به محیط‌ زیست وارد می‌کنند. این دسته معمولاً با عنوان «پلاستیک» شناخته می‌شود و به دلیل خواص شکل‌پذیری بالا، کاربرد گسترده‌ای در صنایع مختلف دارد.

مواد گرماسخت (ترموست‌ها)

در مقابل، گرماسخت‌ها پلیمرهایی هستند که در برابر حرارت پایدار می‌مانند و پس از پخت اولیه، دیگر ذوب نمی‌شوند. این مواد در اثر حرارت بالا یا تجزیه می‌شوند یا می‌سوزند و به همین خاطر امکان بازیافت آن‌ها وجود ندارد. به علت همین محدودیت‌ها و دغدغه‌های زیست‌محیطی، استفاده از آن‌ها نسبت به گرمانرم‌ها در حال کاهش است. از جمله نمونه‌های معروف این گروه می‌توان به «ملامین» اشاره کرد که در ساخت ظروف مقاوم کاربرد دارد. افزون بر آن، بسیاری از انواع چسب‌ها، رنگ‌ها، رزین‌ها و لاستیک‌ها نیز در گروه گرماسخت‌ها قرار می‌گیرند.

کاربردهای مواد پلیمری

مواد پلیمری به دلیل ویژگی‌های خاصی چون وزن کم، استحکام مناسب، شکل‌پذیری بالا، مقاومت در برابر حرارت و الکتریسیته و همچنین قابلیت بازیافت در بسیاری از صنایع نقش مهمی دارند. این مواد در صنایعی مانند خودروسازی، ساختمان، بسته‌بندی، نساجی، لوازم خانگی، تجهیزات پزشکی، الکترونیک، کشاورزی، نظامی، ورزشی و حمل‌ونقل کاربردهای گسترده‌ای دارند. سبک بودن پلیمرها نسبت به فلزات و سرامیک‌ها باعث کاهش وزن محصولات نهایی و به‌ دنبال آن، کاهش مصرف انرژی و هزینه‌های حمل‌ونقل شده است. همچنین، به‌دلیل نقطه ذوب پایین، فرآیند تولید و قالب‌گیری آن‌ها ساده و مقرون‌به‌صرفه است و می‌توان آن‌ها را به اشکال متنوعی درآورد. این موضوع سبب شده پلیمرها جایگزین مناسبی برای بسیاری از مواد سنتی از جمله فلز، چوب، شیشه و سرامیک باشند. خاصیت عایق بودن پلیمرها موجب استفاده گسترده آن‌ها در تولید سیم و کابل، بردهای الکترونیکی و بدنه لوازم برقی شده و به‌ واسطه ویژگی‌های بهداشتی، در بسته‌بندی مواد غذایی و دارویی نیز بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند. برخی پلیمرها دارای خواص منحصربه‌فردی مانند ساختارهای کریستال مایع هستند که در تولید نمایشگرها و فناوری‌های پیشرفته بسیار کاربردی‌اند.

بیشتر بدانید: مستربچ پلیمری

منبع: آداک فلز کاوه

تفاوت مستربچ و کامپاند چیست؟

این روزها صنعت تولید محصولات پلاستیکی، بیش از هر دوره دیگری در طول تاریخ توسعه یافته و جنبه ها و بخش‌های مختلفی به آن اضافه شده است. همین عامل موجب شده تا این پروسه علاوه بر داشتن پیچیدگی‌های بسیار، قیمت نهایی کمتری برای مصرف کننده داشته و به این ترتیب محبوبیت بیشتری به خود بگیرد. کامپاند و مستربچ را می توان دو مدل از ترکیبات افزودنی در صنعت پلاستیک دانست که می‌تواند تا حدود زیادی موجب نفوذ بیشتر قطعات پلاستیکی در بین عامه مردم شود. با این حال اغلب خریداران اطلاعات صحیحی پیرامون آن ها نداشته یا تفاوت کامپاند و مستربچ نمی دانند. همین عامل باعث شده تا در زمان استفاده یا خرید آن ها، دچار مشکل شوند.
به دلیل وجود مشکلات عمده در فرایند ساخت محصولات صنعتی به کارگیری مواد پلیمری به عنوان راهکاری اساسی مورد توجه صنعتگران قرار گرفته است.
بنابراین لازم است، که خواص مواد پلیمری با استفاده از گزینه‌های مناسب بهبود یابند. ضعف در ساختار مواد پلیمری ترموپلاستیک، زمینه را برای پیشرفت و کاربرد مستربچ و کامپاند فراهم نموده است. این فراورده‌های شیمیایی،‌ از ترکیب موادی پلیمری و مواد افزودنی گوناگون با نسبت‌های مناسب تهیه می‌شوند.
افزایش سرعت فرایند سنتز و جلوگیری از مصرف بی رویه مواد اولیه در ساخت محصولات پلاستیکی از خصوصیات این فراورده‌ها می‌باشند.
ما در ادامه این مقاله سعی داریم تا مرور واضحی روی این موضوع داشته و جنبه های مختلف آن را خدمت شما عزیزان بیان کنیم.
بدون شک این اقدام می‌تواند تا حد زیادی مانع از بروز اشتباه در ذهن شما عزیزان شود. لذا اگر تمایل دارید تا تفاوت این دو محصول را بدانید، حتما ما را تا انتها همراهی فرمایید.

معرفی مستربچ

مستربچ را می توان جزو معروف ترین و البته پرکاربردترین مدل محصولات در صنعت پلاستیک سازی دانست.
در واقع مستربچ ها نوعی ترکیبات افزودنی هستند که قادراند تا خواص و ویژگی های مختلفی را در پلیمر نهایی ایجاد کنند.
این محصولات دارای سه جزء پایه پلیمری، عامل سازگار کننده و ماده افزودنی هستند.
پایه پلیمری موجب ترکیب بهتر مستربچ با پلیمر اولیه می شود. عامل سازگار کننده هم این ترکیب را تسهیل می‌کند.
ماده افزودنی هم می‌تواند شامل رنگ، ترکیبات بهینه سازی یا پرکننده‌ها باشد که در نهایت منجر به کاهش قیمت مستربچ ها خواهند شد.
البته این تمام موضوعی نیست که باعث جذابیت این مدل از محصولات شده است.
در واقع مستربچ ها به دلیل کاربرد و کارایی منحصر به فرد خود، می‌توانند بخش زیادی از مشکلات صنعت پلاستیک سازی را برطرف کنند.
همین عامل هم باعث شده تا به عنوان یکی از اصلی ترین متریال ها جهت رفع مشکلات موجود در صنعت پلاستیک سازی قلمداد شوند.
لازم به ذکر است که انواع مستربچ به صورت جداگانه ساخته شده و شکل آن ها مشابه دانه های گرانولی است.
افراد این ترکیبات را مستقیماً با دانه های گرانولی اولیه ترکیب کرده مو حصول نهایی می تواند ویژگی های مختص به آن را داشته باشد.
البته این موضوع به شرطی است که ترکیب آن به شیوه اصولی و مطابق با فرمولاسیونی ویژه صورت گیرد.

پیشنهاد آداک: مستربچ چیست؟

معرفی کامپاند

کامپاندها گروهی دیگر از محصولات کارآمد در صنعت پلاستیک سازی هستند. این گروه از محصولات هم مانند مستربچ ها برای تغییر ساختار و ویژگی های پلاستیک نهایی به کار گرفته می شوند.
با این تفاوت که کامپاند ها به صورت یکجا استفاده شده و نیازی به ترکیب پلیمر با آن ها نیست. به عبارت ساده‌تر، کامپاند به تنهایی می تواند برای تولید پلاستیک مناسب باشد.
این محصولات از ترکیب چند پایه پلیمری مختلف و دانه های افزودنی ایجاد شده‌اند. این ترکیبات در دستگاهی به نام اکسترودر با همدیگر ترکیب شده و سپس به حالت مذاب درآمده است.
این مواد مذاب درون دستگاهی به نام خنک کننده ریخته می شوند. خنک کننده باعث می شود تا کامپاند به شکل جامد در بیاید.
پس از آن کامپاند را به دانه های کوچکی خرد کرده و به طور مستقیم در اختیار تولید کنندگان قطعات پلاستیکی قرار می دهند.
به عبارت ساده‌تر این تولیدکنندگان تنها کافی است تا محصول مورد نظر را در داخل دستگاه تزریق پلاستیک ریخته و دیگر نیازی به اضافه کردن مواد دیگر ندارند.
همین عامل باعث شده تا استفاده از آن ها بسیار ساده تر باشد.

منبع: آداک